ดวงตาของมนุษย์มีความพิเศษมากมาย ทั้งการรับภาพ การส่งภาพ การแปลภาพเข้าสู่ระบบสมอง ทำให้เราสามารถเห็นเป็นภาพ วัตถุว่าสิ่งนั้นคืออะไร
และท่านสงสัยหรือไม่ว่า ในการมองภาพหรือวัตถุนั้นเราจะเห็นสิ่งที่สนใจชัดเจนกว่าบริเวณรอบๆ เปรียบเหมือนตอนที่เราถ่ายภาพจะมีจุดโฟกัสภาพที่จะมีความคมชัดที่จุดหนึ่งมากกว่าบริเวณรอบๆ และนั่นก็คือความสามารถของตาเราที่กำลังจะกว่างถึงต่อไปนี้ค่ะ
การโฟกัสของตา (Accommodation) คือกระบวนการที่ดวงตาปรับเปลี่ยนรูปทรงของเลนส์ตาเพื่อให้สามารถมองเห็นวัตถุที่อยู่ห่างไกลหรือใกล้ได้ชัดเจน กระบวนการนี้เกิดขึ้นโดยการปรับความโค้งของเลนส์ตาผ่านการทำงานร่วมกันของกล้ามเนื้อที่เรียกว่า Ciliary muscle ซึ่งทำให้ระยะโฟกัสของดวงตาปรับเปลี่ยนได้ตามระยะของวัตถุที่ต้องการมองเห็น
การมองระยะใกล้ เมื่อเรามองวัตถุที่อยู่ใกล้ ดวงตาจะทำการปรับเลนส์ให้มีความโค้งมากขึ้น เพื่อให้แสงที่ผ่านเข้ามากระทบที่จุดโฟกัสที่ตรงกับจอประสาทตา (Retina) การปรับตัวนี้เกิดขึ้นจากการหดตัวของกล้ามเนื้อซิลิอารี (Ciliary muscle) ที่ทำให้เส้นใยที่ยึดเลนส์ (Zonules) คลายตัว ทำให้เลนส์มีความโค้งมากขึ้นและสามารถโฟกัสกับวัตถุที่อยู่ใกล้ได้
การมองระยะไกล เมื่อเรามองวัตถุที่อยู่ห่างออกไป ดวงตาจะปรับเลนส์ให้มีความโค้งน้อยลง เพื่อให้แสงที่เข้ามากระทบตรงกับจอประสาทตาอย่างชัดเจนในระยะไกล กระบวนการนี้เกิดขึ้นเมื่อกล้ามเนื้อซิลิอารีคลายตัว ทำให้เส้นใยที่ยึดเลนส์ตึงขึ้นและทำให้เลนส์แบนลง ซึ่งช่วยให้แสงที่เข้ามามีจุดโฟกัสที่จอประสาทตา
การทำงานของระบบการโฟกัสของตาอาจเปลี่ยนแปลงไปตามอายุ โดยเฉพาะเมื่ออายุมากขึ้น ความสามารถในการปรับเลนส์ให้โค้งมากขึ้นหรือแบนลงจะลดลง ทำให้การมองเห็นระยะใกล้ไม่ชัดเจน การเปลี่ยนแปลงนี้เรียกว่า Presbyopia ซึ่งมักเกิดขึ้นในช่วงวัยกลางคน (ประมาณ 40-45 ปี) เป็นผลจากการที่เลนส์ตาเริ่มแข็งตัวและกล้ามเนื้อที่ควบคุมการโฟกัสไม่สามารถทำงานได้เต็มที่
การโฟกัสเป็นกระบวนการที่สำคัญมากในการมองเห็นที่ชัดเจนทั้งในระยะใกล้และไกล หากระบบการโฟกัสทำงานผิดปกติ จะทำให้การมองเห็นไม่ชัดเจน
ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาการมองเห็นเช่น สายตาสั้น (Myopia), สายตายาว (Hyperopia), หรือ สายตาเอียง (Astigmatism)
ฉะนั้น ระบบการโฟกัสของตาเป็นกลไกที่ซับซ้อนที่ทำให้เราสามารถมองเห็นวัตถุในระยะต่างๆ ได้ชัดเจน โดยการปรับเลนส์ตาให้เหมาะสมกับระยะทางของวัตถุที่ต้องการมองเห็น การทำงานนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการมองเห็นที่ชัดเจน และสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามอายุ ดังนั้นการดูแลสุขภาพตาและการตรวจเช็คอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อรักษาคุณภาพการมองเห็นในระยะยาวค่ะ